Minnesota universiteti tizimi
| Turi | davlat universiteti |
|---|---|
| Asos solingan sanasi | 1869-yil |
| Prezidenti | Joan Gabel(2019-yildan) |
| Talabalari | 66 880 ta (2018-yilda) |
| Joylashuvi |
Minnesota , AQSh |
| Kampusi | Twin Cities, Crookston, Duluth, Morris va Rochester |
| Veb-sayti | system.umn.edu |
Minnesota universiteti tizimi AQShning Minnesota shtati boʻylab tarqalgan beshta kampusli davlat universitet tizimi hisoblanadi[1].
Universitet tizimi Twin Cities, Crookston, Duluth, Morris va Rochesterda beshta kampusga ega. Minnesota universiteti shtat boʻylab bir nechta tadqiqot obyektlarini va bir qancha katta yer uchastkalarini ham boshqaradi. Minnesota universitetining Twin Cities, Crookston, Duluth, Morris va Rochester kampuslari Oliy Taʼlim Komissiyasi (HLC) tomonidan akkreditatsiya qilingan.
Universitet AQShdagi davlat universitetlari orasida eng katta jamgʻarmalardan biriga ega va Minnesota shtati tomonidan har yili moliyalashtiriladi.
Kampuslar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Twin Cities kampusi universitet tizimidagi eng katta kampus hisoblanadi. Twin Cities kampusida jami 50,943 ta talaba (bakalavriat, magistratura, professional va ilmiy darajaga ega boʻlmagan talabalar) tahsil oladi. Crookston kampusida 2,810 ta talaba,Duluth kampusida 11 040 ta talaba, Morris kampusida 1554 ta talaba, Rochester kampusida esa 533 ta talaba tahsil oladi. 2018-yilning kuz semestrida universitet tizimidagi jami talabalar soni 66 880 taga yetgan[2].
Twin Cities kampusi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Minnesota universitetining Twin Cities kampusi (UMTC) universitet tizimidagi eng katta kampus hisoblanadi. Twin Cities kampusi Minneapolis va Saint-Paul hududlarida joylashgan. Har bir kampusdagi binolar The Gopher Way deb nomlangan bir qator tunnellar va yer usti yoʻllari bilan bogʻlangan. Kampus universitet tizimidagi eng qadimgi va eng katta kampus hisoblanadi. 2021-2022-o‘quv yilining boshida Twin Cities kampusi 52,376 ta talaba bilan Qo‘shma Shtatlarda to‘qqizinchi oʻrindagi yirik kampus hisoblangan[3].
Kampusning Minneapolis hududidagi qismi turli fanlarga ixtisoslashgan bir qator kollejlarga ega. Minneapolisda joylashgan Twin Cities kampusidan Mississippi daryosi oqib oʻtganligi sababli kampusni Sharqiy qirgʻoq (asosiy qism) va Gʻarbiy sohil kabi qismlarga boʻlishimiz mumkin. Ikki qavatli Washington Avenue koʻprigi Sharqiy qirgʻoq va Gʻarbiy sohilni bir-biri bilan bogʻlaydi. Minneapolis kampusida bir qator taniqli magistratura va kasb-hunar maktablari mavjud, xususan, Minnesota universiteti yuridik fakulteti, tibbiyot fakulteti, Carlson boshqaruv maktabi, jamoat salomatligi maktabi va Hubert H. Humphrey jamoat ishlari instituti. Bundan tashqari, Minneapolisda Saraton markazi kabi tadqiqot muassasalari joylashgan.
Saint-Paulda joylashgan Twin Cities kampusida Minnesota universiteti oziq-ovqat, qishloq xoʻjaligi va tabiiy resurslar kolleji, Minnesota dizayn kolleji va Minnesota universiteti biologiya fanlari kolleji hamda Minnesota universiteti ijtimoiy ish maktabi, Veterinariya tibbiyot kolleji va turli xil qoʻshimcha dasturlar va talabalarga xizmat koʻrsatish markazlari joylashgan. Bell tabiat muzeyi ham Saint-Pauldagi kampusda joylashgan.
Twin Cities kampusining sport jamoasi „Minnesota Golden Gophers“ deb ataladi. Ular NCAA ning IA boʻlimida va Big Ten Conference musobaqalarida ishtirok etadilar.
Twin Cities kampusining bitiruvchilari orasida AQShning ikki sobiq vitse-prezidenti Hubert Humphrey va Walter Mondale, NAACP sobiq prezidenti Roy Wilkins, Buyuk Britaniya Bosh vaziri oʻrinbosari Nick Clegg, bir qancha Nobel mukofoti sovrindorlari: Ric Flair, Kevin MacHale, Dave Winfield, Patty Berg, Brock Lesnar, Curt Hennig, Shelton Benjamin, NBA vakili Bobby Jackson va bastakor Yanni kabi bir qancha davlat va fan arboblari mavjud. Kampusda tibbiyot va texnologiyaga oid bir qator innovatsion loyihalar amalga oshiriladi. Masalan, Twin Cities kampusida Internet Gopher protokoli yaratilgan. Gopher protokoli www ning oldingi turi boʻlib, u kampus sport jamoasining nomi bilan atalgan.
Kampus media tarkibiga „Minnesota Daily“ gazetasi, „The Wake Student Magazine“ va 770 Radio K (KUOM) kiradi. 770 Radio K bu shtatdagi eng qadimgi radiostantsiya hisoblanadi .
Crookston kampusi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Minnesota Crookston universiteti (UMC) 1966-yilda universitet tizimiga qoʻshildi. Oʻsha paytda u Crookstondagi Minnesota texnik instituti sifatida tanilgan. 1993-yildan beri Crookston kampusi bakalavr darajalarini taklif qiladi va u yanada keng qamrovli mintaqaviy kollejlar kampusiga aylandi. Crookston kampusi tajribaviy oʻrganish va texnologiyaga eʼtibor qaratgani bilan mashhur va toʻlovlar orqali har bir talaba oʻz tajribasining bir qismi sifatida noutbuk bilan taʼminlanadi.
Duluth kampusi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Minnesota Duluth Universiteti (UMD) 1947-yilda umumiy tizimning bir qismiga aylandi. Kampus tarixi 1895-yilda Duluthdagi oddiy maktab sifatida tashkil etishidan boshlangan. UMD liberal taʼlim, tadqiqot, ijodiy faoliyat sohalarida talabalarni birlashtiradi.
UMD bitiruvchilari orasida Minnesota shtatining sobiq leytenant gubernatori Yvonne Prettner Solon, hozirgi Duluth meri Emily Larson va sobiq Duluth meri Don Ness kabilar bor.UMD bitiruvchilaridan biri Brian Kobilka 2012-yilda kimyo bo‘yicha Nobel mukofotiga sazovor bo‘lgan.
Kampus ommaviy axborot vositalariga „The Bark“ gazetasi kiradi. 2021-yilgacha Minnesota Duluth Universiteti KUMD-FM (hozirgi WDSE-FM) radiostansiyasiga egalik qilgan.
Morris kampusi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Minnesota Morris universiteti (UMM) umumiy tizimga 1960-yilda qoʻshilgan. UMN Morris — ommaviy liberal sanʼat kolleji.
UMN Morris talabalarga intellektual rivojlanish imkoniyatlarini taqdim etadi. Kampus 34 ta mutaxassislik sohlarini, 35 ta voyaga yetmaganlar sohasini va 13 ta litsenziya sohalarini, shuningdek, oʻz mutaxassisligini yaratish imkoniyatini taklif etadi. Talaba-o‘qituvchilar nisbati 13:1 bo‘lib, talabalar bakalavriat yo‘nalishi bo‘yicha ilmiy izlanishlar olib borishlari va professor-o‘qituvchilar bilan birgalikda amaliyot o‘tashlari mumkin.
Rochester kampusi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Minnesota Rochester universiteti (UMR) sogʻliqni saqlash fanlari boʻyicha bakalavriat ilmiy darajasini beruvchi davlat universitetidir. UMR Minnesota universiteti tizimining eng yangi kampusi boʻlib, rasmiy ravishda 2006-yil dekabr oyida tashkil etilgan (garchi Minnesota universiteti 1966-yildan beri Rochesterda sunʼiy yoʻldosh sayti sifatida darslar taklif qilgan boʻlsa ham).
UMRda NCAA sport jamoalari yoʻq.
Rochester markazidagi universitet maydonida joylashgan UMR dunyoga mashhur Mayo klinikasiga qoʻshni joylashgan.
Taklif etilgan dasturlar:
- Sogʻliqni saqlash sohasidagi BS (BSHP)[4] — bu Mayo klinikasining sogʻliqni saqlash fanlari maktabi bilan taʼlim sohasidagi hamkorlik dasturi boʻlib, u ekokardiografiya, nafas olish tizimi, rentgenografiya va sonografiya boʻyicha treklarni taklif qiladi.
- Sogʻliqni saqlash fanlari boʻyicha BS (BSHS)[5] talabalarni sogʻliqni saqlash sohasi, magistratura va kasbiy darajalarga tayyorlaydi. Hamshiralik dasturi va 3 + 2 shifokor yordamchisi magistrlik dasturi ushbu darajaga kiradi.
- Biotibbiyot informatikasi va hisoblash biologiyasi dasturlarida magistrlar va fanlar nomzodlarini tayyorlaydi[6].
- Biznes boshqaruvi magistrlari, hamshiralik ishi bakalavri va kasbiy terapiya magistrlari darajasida hamkorlik dasturlari taklif etiladi[7].
Waseca kampusi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Waseca kampusi 1971-yilda ochilgan va 1992-yilda yopilgan[8]. Faoliyati davomida kampus KUMW chaqiruv harflari bilan kollej kabel-FM radiostantsiyasiga xizmat koʻrsatdi. Kampus binolari ayollar uchun kam himoyalangan federal qamoqxonaning bir qismiga aylandi (qarang, Federal axloq tuzatish muassasasi, Waseca)[8].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]| Raqam | Ism | Sanalar |
|---|---|---|
| 1 | William Watts Folwell | 1869-1884-yillar |
| 2 | Cyrus Northrop | 1884-1911-yillar |
| 3 | George Vincent | 1911-1917-yillar |
| 4 | Marion Burton | 1917-1920-yillar |
| 5 | Lotus Coffman | 1920-1938-yillar |
| 6 | Guy Stanton Ford | 1938-1941-yillar |
| 7 | Walter Coffey | 1941-1945-yillar |
| 8 | Jeyms Morrill | 1945-1960-yillar |
| 9 | O. Meredith Wilson | 1960-1967-yillar |
| 10 | Malcolm Moos | 1967-1974-yillar |
| EW Ziebarth | 1974-1974-yillar (vaqtinchalik) | |
| 11 | C. Peter Magrath | 1974-1984-yillar |
| 12 | Kenneth H. Keller | 1984-1985-yillar(vaqtinchalik) 1985 –1988-yillar |
| Richard J. Sauer | 1988-1989-yillar (vaqtinchalik) | |
| 13 | Nils Hasselmo | 1989 –1997-yillar |
| 14 | Mark G. Yudof | 1997 – 2002-yillar |
| 15 | Robert H. Bruininks | 2002 – 2011-yillar |
| 16 | Eric W. Kaler | 2011 – 2019-yillar |
| 17 | Joan Gabel | 2019-yil 1-iyulda lavozimga kirishdi |
Minnesota universiteti 1851-yilda Minneapolisda kollejga tayyorgarlik maktabi sifatida, Minnesota shtati tashkil etilishidan yetti yil oldin tashkil etilgan. Shuning uchun Minnesota universiteti shtat hukumatining boshqa operatsiyalaridan koʻp avtonomiyaga ega. Maktab Amerika fuqarolar urushi paytida yopilgan, ammo 1867-yilda qayta ochilgan. Minneapolislik biznesmen John Sargent Pillsbury bugungi kunda „Universitetning otasi“ sifatida tanilgan va regent, shtat senatori va gubernator sifatida kampusga moliyaviy muammolarda yordam beradi. „Morrill Land Grant kollejlari toʻgʻrisida“gi qonun ham Minnesota universitetini moliyalashtirishga yordam berdi.
1869-yilda maktab qayta tashkil etildi va oliy oʻquv yurtiga aylandi. William Watts Folwell Minnesota universitetining birinchi prezidenti etib tayinlangan.Minnesota universiteti prezidentlarining rasmiy qarorgohi Eastcliff nomi bilan tanilgan. Eastcliff qarorgohidan 1958-yildan beri universitet prezidentlari foydalanib keladi.
Kuz faslidan bahor fasligacha boʻlgan davrda darslar Shukronalik kuni yoki juma kunidan keyin oʻtkazilmaydi. Universitet anʼanaviy ravishda Rojdestvo va Yangi yil bayramlarini qamrab olgan kengaytirilgan tanaffusga ega(oʻsha davrda talabalar mashgʻulotlardan ozod qilinadi). Mashgʻulotlar yanvar oyida Martin Lyuter King kunidan keyin boshlanadi.
Moliyalashtirish manbalari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Minnesota universiteti tizimi mamlakatdagi davlat universitetlari orasida eng katta jamgʻarmalardan biriga ega. 2007-yil holatiga koʻra, Minnesota universiteti 2,8 milliard dollar mablagʻga egalik qilgan. Shuningdek, davlat universiteti sifatida tizim Minnesota shtatidan taxminan 641 million dollar olgan. 2006-yil uchun tizimning umumiy byudjeti 2,36 milliard dollarni tashkil etdi[9].
Qoʻshimcha xususiyatlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Shtat boʻylab Minnesota universiteti — Twin Cities yoki universitet tizimi tomonidan boshqariladigan yana bir qancha tadqiqot va targʻibot markazlari mavjud. 2004 yil sentyabr holatiga koʻra, ushbu hududlar va kampuslar 28,300 akr (44 mil² yoki 115 km²) maydonga tarqalgan. Davlat va universitetga tegishli boʻlgan boshqa hududlar jami 57,200 akr (89 mil² yoki 231 km²) maydonga yetadi.Bu hududlar quyidagilar:
- Cedar Creek ekotizim ilmiy qoʻriqxonasi
- Cloquet oʻrmon xoʻjaligi markazi
- Coleraine minerallari tadqiqot laboratoriyasi
- Hormel instituti
- Excelsior bogʻdorchilik tadqiqot markazi
- Itasca biologik stansiyasi va laboratoriyalari
- Lamberton janubi-gʻarbiy tadqiqot va targʻibot markazi
- Magnuson tadqiqot fermasi
- Minnesota landshaft daraxtzori
- Minnesota parranda sinov laboratoriyasi
- Tabiiy resurslar tadqiqot instituti
- Shimoliy markaziy tadqiqot va maʼlumot markazi
- Shimoli-gʻarbiy tadqiqot va targʻibot markazi
- OʻBrien rasadxonasi
- Sand Plain tadqiqot fermasi
- Soudan yer osti koni
- Janubiy tadqiqot va maʼlumot markazi
- Gʻarbiy va markaziy tadqiqot va targʻibot markazi
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Homepage“ (en). University of Minnesota System. Qaraldi: 2020-yil 13-dekabr.
- ↑ OIR : Enrollment Headcount Data: Academic Level. Oir.umn.edu. Retrieved on 2019-07-18.
- ↑ „Official Enrollment Statistics“ (en). Office of Institutional Research. Qaraldi: 2022-yil 19-aprel.
- ↑ „Academic Programs“. r.umn.edu. University of Minnesota Rochester. 2019-yil 31-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Academic Programs“. r.umn.edu. University of Minnesota Rochester. 2019-yil 31-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Academic Programs“. r.umn.edu. University of Minnesota Rochester. 2019-yil 31-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Academic Programs“. r.umn.edu. University of Minnesota Rochester. 2019-yil 31-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ 8,0 8,1 Karen Spilman. „Waseca Technical College records, 1967-1995“. University of Minnesota Libraries.
- ↑ „Budget and Finance — The University’s Annual Budget“. 2016-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 4-oktyabr.